خسارات‌ شدید مصرف مازوت برای نیروگاه‌ها

هنگام شرایط ناترازی گاز برخی از نیروگاه‌های کشور به‌ناچار ملزم به استفاده از مازوت هستند که مصرف این سوخت علاوه بر افزایش ۵۰ درصدی هزینه تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری نیروگاه‌های حرارتی، موجب کاهش محسوس راندمان، ضریب بهره‌برداری و تولید ناویژه نیروگاه‌های بخاری می‌شود.

به گزارش گروه اقتصاد بازتاب اقتصاد از وزارت نیرو، مصرف سوخت‌های فسیلی به جز گاز در نیروگاه‌های حرارتی حاوی موادی هستند که باعث رسوب‌زایی و خوردگی بر روی سطوح داغ بویلر می‌شوند. این خوردگی بیشتر در سوپر هیترها، نگهدارنده‌ها و ایرهیتر‌ها اتفاق می‌افتد. بر طرف‌کردن آسیب‌های وارده شده به این تجهیزات مستلزم خروج اضطراری نیروگاه بوده که تعمیرات و آماده‌سازی دوباره نیروگاه جهت بهره‌برداری، مستلزم هزینه‌های سنگین است.

به طور کلی استفاده از مازوت (نفت کوره) موجب افزایش ۵۰ درصدی هزینه تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری نیروگاه‌های حرارتی می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد که در صورت تخصیص مقادیر بالاتر از ۴۵ درصد از سهم سوخت مصرفی نیروگاه‌های بخاری به مازوت، به‌ازای هر ۱۰ درصد افزایش، به طور متوسط یک درصد راندمان، سه درصد ضریب بهره‌برداری و حداقل سه میلیون مگاوات ساعت ظرفیت تولید نیروگاه‌های بخاری کشور کاهش می‌یابد.

علل فنی افزایش هزینه‌های نیروگاه

باتوجه‌به میزان بالای گوگرد موجود در سوخت مازوت، نیاز به حفظ دمای ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد گاز‌های (حاصل احتراق) خروجی از گرم‌کن‌های هوا به‌منظور جلوگیری از خوردگی این تجهیزات وجود دارد که این اقدام مستلزم آن است که گرمایش هوای ورودی به این گرم‌کن‌ها به‌صورت مداوم صورت پذیرد که خود نیازمند مصرف انرژی و در نتیجه افزایش مصرف بخار است.

باتوجه‌به گروانروی بالای سوخت مازوت، جهت استفاده در مشعل‌ها نیاز به افزایش دمای آن تا بازه ۱۰۴-١٢۴ درجه سانتی‌گراد وجود دارد که این امر نیز منجر به استفاده مداوم از سیستم گرمایش مازوت و مصرف بخار می‌شود.

طبق اسناد فنی نیروگاه شهید رجایی قزوین، در صورت استفاده از سوخت مازوت به دلیل ضرورت استفاده از بخار اتمایز برای پودر کردن این سوخت، سه مترمکعب در ساعت برای هر واحد بخار آب دمین مصرف می‌شود که این میزان برای یک روز و برای چهار واحد این نیروگاه به ۲۸۸ مترمکعب می‌رسد. درحالی‌که ظرفیت بخار کمکی اتمایز سوخت مازوت می‌توانست برای تولید یک مگاوات مورداستفاده قرار بگیرد و برای یک روز و برای چهار واحد ۸۲ مگاوات ساعت انرژی شود.

مصرف بخار سوت بلاور در زمان استفاده از سوخت مازوت، ۸. ۴ مترمکعب در ساعت است که با فرض ۵۰ درصد استفاده در روز از سوت بلاورها، برای یک روز و برای چهار واحد ۶۵ مگاوات ساعت انرژی خواهد شد.

افزایش تعداد خروج‌های اضطراری (ضریب خروج اضطراری) واحد‌ها به‌منظور رفع نشتی‌های دود ناشی از افزایش خوردگی داکت‌های دود و در نتیجه کاهش عمر المان‌های بویلر به دلیل تنش‌های حرارتی ناشی از خروج اضطراری و راه‌اندازی‌های مکرر، از دیگر اثرات مخرب معمول ناشی از مصرف بلندمدت مازوت در نیروگاه‌ها است. لازم به توضیح بوده که افزایش تعداد دفعات راه‌اندازی از دلایل کاهش عمر بویلر است.

گرفتگی ایرهیتر‌ها (ژانگستروم) در اثر استفاده از سوخت مازوت (بخصوص باکیفیت پایین) و همچنین افزایش خوردگی و تخریب این تجهیز منجر به افزایش فشار کوره می‌شود و جهت کنترل و کاهش فشار کوره نیاز به محدودیت بار و یا افزایش تعداد دفعات خروج اضطراری واحد به‌منظور شست‌وشو و ترمیم سیل‌های ژانگستروم‌ها است.

افزایش نشتی از لوله‌های بویلر (در بخش‌های فوق داغ) در اثر تبعات ناشی از خوردگی زیاد هنگام استفاده از سوخت مازوت (بخصوص باکیفیت پایین) منجر به محدودیت در تولید (به‌منظور کاهش نشتی آب و بخار) و افزایش ضرایب خروج واحد‌ها می‌شود. همچنین افزایش تجمع رسوبات روی جداره بیرونی لوله‌ها منجر به کاهش تبادل حرارت و افت دمای بخار خروجی بویلر و در نتیجه کاهش توان تولیدی می‌شود.

به دلیل خارج‌شدن شرایط محصولات احتراق خروجی از دودکش از استاندارد‌های زیست‌محیطی هنگام استفاده از سوخت مازوت و همچنین افزایش خوردگی داکت‌های دود خروجی بویلر و نشت دود و تبعات زیست‌محیطی ناشی از آن در اثر استفاده از سوخت مازوت بنا به الزامات نهاد‌های زیست‌محیطی و منطقه‌ای، اغلب نیروگاه یا با اعمال جرایم مربوطه مواجه شده یا مجبور به کاهش بار تولیدی واحد و یا خروج واحد‌ها از مدار می‌شود.

گرفتگی مکرر سر نازل مشعل‌ها در اثر استفاده از سوخت مازوت منجر به افزایش فشار سر نازل مشعل‌ها می‌شود و نیاز به افزایش تعداد دفعات خروج مشعل‌ها از مدار به‌منظور بازدید و تمیزکاری و یا تعویض سر نازل‌ها و کاهش بار لازم بدین منظور وجود دارد.

باتوجه‌به موارد فوق، استفاده از سوخت مازوت باعث فرسودگی نیروگاه، کاهش راندمان و افزایش هزینه‌های نیروگاه‌های بخاری می‌شود.