آرامستان‌های ایرانیان در داغستان روسیه

مرتضی رضوانفر ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی ـ در این‌باره نوشته است: در جمهوری داغستان روسیه چندین آرامستان به نام ایرانیان در شهرهای خاسایورت، قیزلار، ماخاچکالا و… وجود دارد. این آرامستان‌ها به صدها هزار ایرانی مربوط است، که در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی به دلیل مشکلات اقتصادی در ایران و نیاز روسیه به نیروی کار، به منطقۀ قفقاز جنوبی (گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان) و قفقاز شمالی (داغستان، چچن، اوستیا و …) مهاجرت کردند.

براساس این پژوهش انجام‌شده، بسیاری از سنگ مزارها به مناطق آذری‌نشین ایران مربوط است و علی‌رغم مشکلات معیشتی در ایران و ظلم برخی حکام، اما بیشتر سنگ‌ها تأکید بر کلماتی همچون ایرانی، نام شهر، نام روستا، همچنین استفاده از نماد شیر و خورشید همراه با شمشیر ذوالفقار (پرچم آن دوره تاریخی) دارد.

‌آرامستان شهر ماخاچکالا، مرکز جمهوری داغستان، از جمله مکان‌هایی است که بسیار سالم مانده و سنگ‌هایی با نام شهرهای تبریز، اردبیل، سراب، خامنه، خلخال، زنجان و همچنین همدان، قزوین و کرمانشاه دارد.

رضوانفر در این پژوهش به این نکته اشاره داشته است که بسیاری از نوادگان مهاجران پس از آزادی از حکومت شوروی، با روستاهای خود در ایران مرتبط شده و اقوام خود را یافته‌اند.

انتهای پیام