این خطرناک‌ترین خنک‌کننده پردازنده در دنیا است!

کانال یوتیوب Der۸auer که به‌طور تخصصی به بررسی انواع پردازنده، کارت گرافیک و خنک‌ کننده‌ CPU می‌پردازد، اخیراً خنک‌کننده‌ای موسوم به LMX را آزمایش کرده است. نکته‌ای که باعث خطرناک شدن LMX شده، استفاده از آلیاژ فلز مایع سدیم-پتاسیم به‌جای آب در لوله‌های مسی است.

Der۸auer قبلاً ترکیب گالیم-ایندیم را به‌عنوان یکی از بهترین خنک‌کننده‌ها روی پردازنده اینتل Core i۹-۱۰۹۰۰K امتحان کرده و دیده بود که ترکیب گالیم-ایندیم، پردازنده را در حالت اورکلاک تا هشت درجه نسبت‌ به آب خنک‌تر نگه می‌دارد؛ اما آلیاژ به‌کاررفته در LMX جزو فلزات قلیایی و بسیار واکنش‌پذیر و قابل اشتعال است.

خنک‌کننده‌ی LMX محصول سال ۲۰۱۰ است و هدف سازنده‌اش، استفاده از فلز مایع برای افزایش بازدهی خنک‌کننده‌ها در مقایسه با آب بود. تیم فنی شرکت Danamix تحقیقات خود را از سال ۲۰۰۸ شروع و اولین مدل را با اسم lm۱۰ برای کارشناسان ارسال کرد.

ظرفیت گرمایی آلیاژ سدیم-پتاسیم یک‌چهارم آب است

بازخورد کارشناسان برای Danamix ناامیدکننده بود. دو سال بعد، نمونه‌ی تجاری LMX به بازار عرضه شد اما مجدداً استقبال مناسبی انجام نگرفت. در نهایت، عدم موفقیت این محصول شرکت را تعطیل کرد.

Der۸auer برخی از ویژگی‌های فیزیکی آلیاژ سدیم-پتاسیم را بررسی کرد تا به دلایل تولید مدل Danamix LMX پی ببرد. تحقیقات او نشان می‌دهد که ظرفیت گرمایی این فلز مایع تنها یک‌چهارم آب و هدایت حرارتی آن حدود ۳۰ برابر بیشتر است.

در ظاهر معیار هدایت حرارتی اهمیت بسیار زیادی دارد، اما به‌عنوان علت اصلی، قرار گرفتن آلیاژ سدیم-پتاسیم در داخل لوله‌های خنک‌کننده موضوعیتی ندارد؛ چون مایع به‌طور دائم در حال گردش است و فقط نیاز به ظرفیت گرمایی بالا برای تحمل افزایش دمای محیط و پردازنده دارد.

پمپ الکترومغناطیسی نئودیمیومی روی خنک‌کننده

یکی از پیچیدگی‌های طراحی LMX، پمپ خاص آن است. با برداشتن قاب خنک‌کننده، پمپ نصب‌شده در بالای آن را می‌توان دید. پمپ الکترومغناطیسی نئودیمیوم (Neodymium) به‌وسیله‌ی کابل‌های نسبتاً ضخیمی که بتوانند شدت‌ جریان ۳۰ آمپری را تحمل کنند، تغذیه می‌شود. بعد از چند ثانیه، یوتیوبر از گرمای ۴۰ تا ۵۰ درجه‌ی کابل‌ها متعجب شد!

برای سنجش عملکرد Danamix LMX، یوتیوبر آن را با خنک‌کننده‌ی دیگری موسوم به Noctua NH-U۱۲A، در حالی که هردو به فن پردازنده ۱۲۰ میلی‌متری مشابهی متصل شده بودند، مورد آزمایش قرار داد.

قضاوت در هنگام اجرای بازی کمی سخت بود؛ زیرا دمای پردازنده متناسب با صحنه‌ها و فعالیت‌های مختلف حین بازی تغییرات سریع‌تری داشت. نرم‌افزار Cinebench نشان داد که خنک‌کننده‌ی Noctua، پردازنده را حدود شش درجه خنک‌تر از LMX نگه‌ داشت.

یوتیوبر معتقد است به‌خاطر قدیمی بودن LMX و همچنین کیفیت Noctua NH-U۱۲A که آن را در جایگاه بهترین خنک‌ کننده‌ مایع سال ۲۰۲۳ قرار داده است، می‌توان نتیجه گرفت که LMX آنقدرها هم ضعیف نیست؛ اما او قطعاً از آلیاژ سدیم-پتاسیم برای خنک کردن CPU استفاده نخواهد کرد.

مشخص نیست آیا عملکرد ناامیدکننده‌ی LMX به سقوط Danamix انجامید یا نه؛ با این ‌حال، شرکت در ادامه‌ی سال ۲۰۱۰ دچار ورشکستگی شد. گفته می‌شود خنک‌کننده‌های LMX موجود، فقط در حد نمونه‌هایی برای تست‌کنندگان ساخته شدند.

۲۲۷۲۲۷