دو بازی برای نوروز

سجاد نظری ـ مسئول ثبت میراث ناملموس استان ایلام ـ درباره این بازی‌های محلی به ایسنا گفت: «کِلاو روان» نام یکی از بازهای محلی استان ایلام و به معنای «ربودن کلاه» است که معمولا در دامان طبیعت و در اعیادی مانند نوروز برگزار می‌­شود. در این بازی، بازیکنان به دو دسته مساوی تقسیم شده و سپس روی زمین دایره‌ای به شعاع مناسب مشخص می‌کنند و یک گروه به‌ قید قرعه درون دایره به حالت چهار دست‌وپا قرار می‌گیرد و هرکدام کلاهی به سر دارند و دسته دوم باید بدون آنکه ضربه‌ای از پای گروه مقابل خورده باشند، یکی از کلاه‌ها را برداشته و به‌ سرعت به نقطه‌ای که از قبل مشخص شده، برساند و در حین فرار، صاحبان کلاه (گروه درون دایره) باید سعی کنند او را بگیرند. در این حین نیز همبازی‌هایش کمک کرده که گیر نیفتد و ممکن است کلاه دست‌به‌دست شود تا به مقصد برسد و اگر کلاه به مقصد برسد، امتیاز برای گروه خارج از دایره محسوب می‌شود، اما اگر کلاه را پیش از رسیدن به مقصد از دست بدهند، باید در درون دایره قرار گیرند و بازی از نو شروع می‌شود.

او اضافه کرد: در این بازی ممکن است از قبل سقف امتیازی مشخص شده باشد و هر تیمی که زود به آن سقف امتیاز برسد، برنده نهایی می‌شود.

به گفته این کارشناس ثبت میراث ناملموس، «کلاو روان» شهریور ۱۳۹۶ و به شماره ۲۱۱۹ در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت شده است. 

نظری با بیان اینکه بازی «کِرّان» به معنای خط کشیدن است، گفت: این بازی یکی دیگر از بازی‌های محلی ایلامی‌هاست. در این بازی بازیکنان به دو دسته مساوی تقسیم‌ شده و سپس روی زمین دایره‌ای به شعاع مناسب (متناسب با اعضای بازی) مشخص می‌کنند. یک گروه به‌ قید قرعه در درون دایره به حالت چهار دست‌وپا می‌نشینند و دسته دوم باید خارج از دایره و به دور آن‌ها بچرخند تا حواس اعضای گروه اولی را پرت کنند و پای یکی از اعضای گروه درون دایره را گرفته و از درون دایره خارج کنند و در حین فرار باید مواظب باشند که از گروه نشسته ضربه پا که «قُل» نامیده می‌شود، نخورند. 

مسئول ثبت میراث ناملموس استان ایلام افزود: اگر گروه خارج از دایره موفق شود که بدون ضربه از گروه نشسته در دایره یکی از آن‌ها را خارج کند، یک امتیاز کسب کرده و همان گروه اولی باید دوباره درون دایره بنشیند، ولی اگر ضربه‌ای از پای حریف بخورند یک امتیاز از دست‌داده و باید به‌ جای گروه اول در درون دایره مشخص‌شده، بنشینند و بازی از نو شروع شود.

او اظهار کرد: این بازی مختص مردان است و  این نوع از بازی‌های محلی در اصل هیجانی بوده و مختص طبیعت خاص منطقه‌ای زاگرس است و برای حفظ چالاکی و زیرکی انجام می‌شده تا مردان همیشه چالاکی و زیرکی خود را حفظ کنند.

به گفته این کارشناس ثبت، «کرّان» نیز در آذر ۱۴۰۰ و به شماره ۲۴۴۲ در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

نظری گفت: در حقیقت، ویژگی اصلی این بازی‌ها، سازگاری با نظام و محیط طبیعی ـ اجتماعی پیرامون است. بارزترین علت به وجود آمدن، برگزاری و تداوم این بازی‌ها، علاوه‌بر داشتن لحظاتی خوش در کنار هم، حس همکاری و همبستگی گروهی بوده، به همین دلیل است که بیشتر بازی‌های محلی به‌صورت دسته‌جمعی و گروهی و در فضای باز انجام می‌شده است. 

انتهای پیام