«آب برای صلح» نامی برای نجات آب

بحران خشکسالی همواره ساکنان زمین را تهدید می‌کند و نامگذاری ۲۲ مارس به عنوان «روز جهانی آب» تلاشی برای عبور از این بحران است. سازمان ملل برای حل و گذر از این بحران، ۲۲ مارس را روز جهانی آب نامید و هر سال عنوانی را برای این روز انتخاب می‌کند.

در این میان اوضاع ایران در منابع آبی مناسب نیست و امسال ایران وارد چهارمین سال خشکسالی شده و وضعیت بارش ها نیز چندان مناسب نبوده است، نابودی دشت ها و منابع آبی زیرزمینی در کشورمان با وجود اقلیم خشک و برخی بی مبالاتی ها در مصرف آب در حوزه خانگی، صنعت و کشاورزی کشور را به ابربحران جدی آب مواجه کرده است

بارندگی در سال های اخیر کمتر شده، تا حدی که میانگین بارش‌های بلندمدت کشور ۲.۶۳ میلی‌متر و اختلاف بارش میان سال جاری با میانگین حدود ۲.۴۲ درصد است. این همان وضعیتی است که کارشناسان هواشناسی و زیست بوم کشور از آن به «فاجعه» یاد می کنند؛ بحرانی که اگر به همین روال پیش برود، نه تنها سبب خشکی آب های روان کشور همچون رودخانه ها و نهرها می شود، بلکه دشت ها و منابع زیرزمینی را نیز به نابودی می کشاند و اکوسیستم ها و حیات گیاهی و جانوری را با خطر جدی مواجه خواهد کرد.

نابودی دشت ها و منابع آبی زیرزمینی در کشورمان با وجود اقلیم خشک و برخی بی مبالاتی ها در مصرف آب در حوزه خانگی، صنعت و کشاورزی کشور را به ابربحران جدی آب مواجه کرده است؛ ابربحرانی که سال هاست کارشناسان مختلف بروزش را هشدار داده بودند، اما توجهی به آن نشده است. 

روند بحران آب چنان پیش رفته که دریاچه ها، رودها و نهرها از باتلاق گاوخونی گرفته تا دریاچه ارومیه را به خشکی کشانده است و امروز باید بگوییم آب در ایران شرایط مناسبی ندارد.

راه حل چیست؟

داریوش مختاری – کارشناس ارشد حوزه مدیریت منابع آبی- در خصوص راهکارهای خل بحران آبی در کشور به ایسنا گفت: واقعیت این است که برخی از سازمان‌های مرتبط طی سال های گذشته تلاش کرده اند گام هایی در راستای حل کردن مشکل کم آبی، احیای منابع زیر زمینی، بازگردانی آب، تصفیه فاضلاب‌ها و متعادل کردن میزان آب استحصال شده و مصرف شرب و کشاورزی و صنعتی بردارند اما این تلاش‌ها گاهی حتی توسط دیگر نهادهای دولتی متوقف و یا کم سرعت شده است. برای نمونه می توان به ماجرای دریاچه ارومیه و انبوهی از باغهای سیب در اطراف این منطقه اشاره کرد که سفره‌های زیر زمینی که می توانست به سوی دریاچه ارومیه حرکت کند را متوجه خود ساخت.

به گفته وی، این اتفاق ناگوار در حالی رخ می دهد که هر ساله بودجه قابل توجهی برای احیای این دریاچه صرف می شود اما درنهایت گاهی تا کیلومتر ها، محصول سیب باغی، از حیز انتفاع ساقط شده و باقی مانده از باغ‌های اطراف را دپوشده در کنار جاده‌های منطقه می بینیم که در انتظار مشتریانی هستند که این سیب‌ها را به کارخانه‌های خود برده و به شکل کنستانتره در بیاورند.

وی ادامه داد: این که این باغ‌ها و کشت میوه‌هایی از این دست که به شکل علنی در مناطق اطراف دریاچه ارومیه دیده می‌شود  بیانگر این نکته است که بدون شک مجوزهای لازم را از وزارت کشاورزی و دیگر ارگان‌های منطقه دریافت کرده است و در نتیجه صدور این مجوزها، شتاب آهنگ سامان‌دهی به دریاچه ارومیه را بسیار کندتر کرده، بسیار تاسف بار است.

این کارشناس با بیان اینکه همچنین حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز در جای جای کشور بخش بسیار قابل توجهی از منابع آبی ما را مورد تهدید جدی قرار داده است که باز این مهم نیز با مجوزهای قانونی به انجام رسیده که نه تنها حنای سیاست، مدیریت و سامان بخش به منابع آبی کشور را بیرنگ کرده است بلکه معضلات خطرناکی همچون فرونشست زمین را باعث شده است، گفت: آگاهان می پرسند چگونه است که یک بخش از مدیریت کلان دولت درخصوص تامین آب در شرایط کم آبی و تنش‌های آن خود را به آب و آتش می زند اما نهادی دیگر به راحتی همه آنچه رشته شده را پنبه می‌کند؟ این یک بام و دو هوا بودن و گرفتار شدن در چرخه تکراری آن  فقط هزینه بر است و کسالت‌بار.

مختاری اظهار کرد: در عین حال همچنین این سوی مسئله یعنی مصرف کنندگان منابع آبی را هم نمی توان مرتب مجاب کرد که آن روش از صرفه جویی‌هایی که نهادهای مسئول به آن مقیدند و سفارش می کنند را سرلوحه کار خود قرار دهند. آنها به عینه اینطور که ما می خواهیم عمل نمی کنند. بدون شک زمانی توقعات ما از مصرف کنندگان منابع آبی می تواند موجه جلوه کند که برای آنها از پیش بسترهایی را آماده کرده باشیم. بنابراین بنظر می رسد مشکل کم آبی و تنش‌های حاصل از آن را تنها می توان با خرد جمعی و کمک گرفتن از همه جوانب دخیل حل کرد. بهترین راه این است که از هیاهوهای روز فاصله بگیریم  و برای این موضوع پا پیش بگذاریم.

انتهای پیام