معادن در توسعه پایدار، نقش بسزایی دارند

طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در راستای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی درخصوص لزوم بهره‌گیری مناسب از منابع طبیعی، انسانی و ضرورت تحول بنیادین در بخش علوم زمین و معدن به عنوان یکی از مولفه‌های مهم اقتصادی، اشتغالزایی و توسعه‌ای، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در قالب توافقنامه‌ سه جانبه در بخش معدن با حضور معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صمت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در سال ۱۴۰۰ گذشته در خراسان جنوبی آغاز شد.

این طرح اهداف کلان و برجسته‌ای از جمله توسعه مناطق کم‌برخوردار و اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی بومی متخصص، تولید اطلاعات زیرساختی متناسب با آمایش سرزمین و تکمیل اطلاعات عمقی و کشف ذخایر جدید از طریق برداشت‌های ژئوفیزیک هوایی را در دستور کار دارد.

افزایش چهار برابری دقت با توجه به تغییر مقیاس، کاهش زمان تبدیل کانسار به معدن، اجرای مدل مشارکتی، تکمیل و توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی، فناوری و پایگاه داده‌های علوم زمین و تربیت نیروی متخصص و ایجاد تحرک در بخش خصوصی از طریق برون‌سپاری فعالیت‌ها به عنوان مزیت‌های اختصاصی طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی برای نخستین بار در کشور یاد شده است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در همین زمینه گفت: طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشافات ذخایر معدنی کشور در سال ۱۴۰۰ در خراسان جنوبی آغاز شد و در آن سال این قول را دادیم که این طرح را در بازه زمانی یک ساله به اتمام برسانیم که اکنون توانستیم این کار را انجام دهیم.

علیرضا شهیدی، با بیان اینکه هفته گذشته پس از عبور طرح از مرحله شناسایی و پی‌جویی منابعی که به دست آوردیم را تلفیق، مدل سازی و رونمایی کردیم، تصریح کرد: با این اقدام حدود ۱۱۷ محدوده معدنی را شناسایی کردیم که از این تعداد ۱۷ محدوده جدید امیدبخش طلا، ۶۰ محدوده مس، ۲۵ محدوده نیکل برای اولین بار در شرق ایران، ۹ محدوده منیزیت و ۶ محدوده سرب و روی بود.

معاون وزیر صمت ادامه داد: در این طرح تولید و تکمیل اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی در گستره مورد نظر اجرای عملیات کشف ذخایر جدید معدنی و کاهش مؤثر زمان تبدیل کانسار به معدن با همکاری بخش‌های مختلف معدنی کشور در حوزه سازمان‌ها و مجموعه‌های حاکمیتی، توسعه‌ای دولتی، نخبگان دانشگاهی و بخش خصوصی مورد توجه قرار گرفت.

وی بیان کرد: کاهش ریسک سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در چرخه معدنکاری، افزایش قابل توجه میزان اشتغال در منطقه و توسعه عدالت محور استان از دیگر اهداف کلان پروژه تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور بوده و اجرای این طرح بزرگترین و بی‌سابقه‌ترین مدل مشارکتی در حوزه علوم‌ زمین و معدن کشور جهت جلوگیری از موازی‌کاری‌ها، شفافیت در اجرای فرآیندهای تخصصی و جلوگیری از هدر رفت منابع مالی و انسانی است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تصریح کرد: منابع مالی این پروژه از محل توافقنامه سه جانبه این سازمان، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت از سوی ایمیدرو در سال مالی ۱۴۰۰ تامین شد.

شهیدی بیان کرد: از نتایج دیگر این پروژه با توجه به برداشت داده‌های ژئوفیزیک هوایی در گستره مورد نظر، تکمیل فاز شناسایی و پی‌جویی اکتشافی جهت معرفی مناطق جدید امیدبخش معدنی است که تحولی چشمگیر در بخش معدن استان به همراه خواهد داشت.

وی ادامه داد: در این طرح ۶۰ پروژه زمین‌شناسی و اکتشافی در مساحتی افزون بر ۳۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع اجرا شد که دستاوردها و خروجی این طرح، انتشار اطلاعات زمین‌شناسی و اکتشافی در قالب نقشه‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمی و زمین‌شناسی اقتصادی در مقیاس کاربردی یک‌پنجاه‌هزارم است.

معاون وزیر صمت افزود: خراسان جنوبی را این جهت انتخاب کردیم که در سال ۹۵ مطالعات ژئوفیزیک را در آن انجام دادیم و خراسان جنوبی یک استان معدنی است و سپس از این استان به سمت استان‌های دیگر خواهیم رفت. طرح تحول ایستگاه به ایستگاه ادامه پیدا خواهد کرد.

شهیدی در مورد صادرات مواد معدنی نیز ادامه داد: اکنون در مرحله شناسایی هستیم و احتیاج به اکتشافات تکمیلی معدنی داریم و مدارک را در اختیار ایمیدرو قرار دادیم.

وی بیان کرد: کل کشور ایران معدنی است اما خراسان جنوبی به لحاظ ذخایر معدنی بی‌نظیر است و با آغاز طرح زمین‌شناسی از خراسان‌ جنوبی، بانک اطلاعاتی دقیقی از ذخایر معدنی تهیه شده است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با تأکید بر اینکه معادن در توسعه پایدار، نقش بسزایی دارند، گفت: با فعال شدن معدن در یک منطقه، زیرساخت‌های آب، برق، گاز و جاده تأمین می‌شود، لذا شرایط برای استقرار و ماندگاری جمعیت فراهم می‌شود.

معاون وزیر صمت، با بیان اینکه تاکنون تصور می‌شد که ۶۸ ماده معدنی در کشور وجود دارد، ولی داده‌های ما حکایت از وجود ۸۱ ماده معدنی در کشور دارد، اظهار کرد: تاکنون ما برای ۴۰ عنصر معدنی آنالیز انجام می‌دادیم، اما در طرح تحول این تعداد به آنالیز ۵۷ ماده معدنی رسیده که این آنالیزها بر اساس روش‌های پیشرفته صورت می‌گیرد.

وی افزود: زمین‌شناسان از ایران با نام «بهشت زمین‌شناسی» نام می‌برند و ما از آن با نام رنگین کمانی از مواد معدنی یاد می‌کنیم؛ از این رو شایسته است که زمین ایران مورد شناسایی قرار گیرد.

شهیدی با بیان اینکه معدن، پر ریسک اما سودآور است، اظهار کرد: اگر اقدامات اکتشافی در سطح کشور کامل شود یک گنج بسیار فراوان از مواد معدنی خواهیم داشت که تاکنون شناخته نشده‌ و باید به دنبال شناسایی کامل آن در کشور باشیم و با اجرای طرح اکتشاف زمین‌شناسی، ریسک‌پذیری معدن کم و سرمایه‌گذار برای حضور و فعالیت ترغیب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در هر منطقه این استان وقت بگذاریم و کنکاش کنیم، به یک ماده معدنی خوب می‌رسیم، یادآور شد: باید این ثروت خدادادی را به بهترین شکل ممکن برای مردم به ثروت تبدیل تا مسئولیت خود را ادا کنیم.